Çevik koçluk özünde o kadarda karmaşık bir şey değildir. Çevik koçluk, gözlemleme, dinleme, bir anlayış oluşturma ve bunu doğrulama sanatıdır, daha sonra koçluk alan kişiyle veya takımla seçenekleri ortaya çıkarmak ve bu seçeneklere göre hareket etmektir. Tabi ki çevik koçun en önemli diğerlerinden ayırt edici özelliği “çeviklik felsefesini ve pratiklerini” ustalık seviyesinde bilmesidir.

Bu yazıda çevik koçluğu diğer iki bilinen koçluk çeşidiyle karşılaştırmak istiyoruz: sistemik koçluk ve spor koçluğu. Böylece çevik koçluğun farkını aktarmak istiyoruz.Eğer sistemik koçluğu daha önce duymadıysanız, profesyonel koçluk yaklaşımı gibi düşünebilirsiniz. Bir hastanın rahat bir koltukta oturduğunu ve sakin, nötr giyimli bir danışmanın elinde bir not defteriyle sandalyede oturarak “bugün sana nasıl yardım edebilirim?” diye sorduğunu hayal edin.

Sistemik koç, sistem ile çalışır. Bilgi, yorumlar, hedefler ve aksiyonlar, hepsi koçluk alan kişiden gelir. Sistemik koç sadece konuşma yoluyla keşif yapmayı kolaylaştırır. Sistemik koç, konuşmada öne çıkan anahtar kelimelerle ilişkili nötr, açık uçlu sorular sorar. Örneğin, “Orada zamanını nasıl geçirdiğin konusundan biraz daha bahsedebilir misin?” ya da “Bu habere diğerleri nasıl tepki verdi?”. Böylece koçluk alan kişinin konuyu derinden analiz etmesini sağlar oradan çıkarımları ile kendi çözümlerine ulaşması için yolunu aydınlatır.

Çevik koçluk, sistemik koçluğun birçok konusunu içerir. Ancak sistemik koçlukta yönlendirme yapılmazken, çevik koç genelde takımı daha çevik yapma gündemine sahiptir. Hem sistemik koçların hem de çevik koçların genelde bir sponsoru olur ve Koç’a gidilmesinin nedeni bir hedefe ulaşmak isteğidir. Fark, sistemik koçlar konuşmalarda kendi düşüncelerini ve fikirlerini dayatmamaya çalışırlar. Bir çevik koç içinse; hedefinin bir bölümünde rol model olarak hareket etmek, organizasyona çevik düşünce ve pratiklerle ilham olmak vardır. Takımı çevik bakış açısı, çevik manifesto ve prensipler konusunda bilgilendirir, yani öğretmen rolü vardır. Çevik çalışma yöntemlerini (scrum, kanban vs.) anlatır. Yöntemlerin uygulanabilmesi için takımla çalışır mentorluk yapar. İşin nasıl yapılacağı konusunda uzman olduğu için gerekirse kuruma dönüşüm danışmanlığı yapar. Her zaman rol model olma zorunluluğu vardır.

Bir çevik koç aynı zamanda spor koçuna oldukça benzer bir yolla çalışır. Çevik koçlarda konu uzmanıdır. Neyin en doğru bir şekilde, nasıl yapılacağını ve bunun niçin böyle gerekli olduğunu çevik yöntemlere / yaklaşımlara dayanarak anlatır. Takımı destekler, ulaşmaları gereken kriterleri belirler. Organizasyonu destekler çevik bir kurum kültürünün yaygınlaştırılması için onlarla birlikte hedef belirleyerek ilerlemelerinin önünü açar.  Profesyonel sporcular yaptıkları spor ve ana araçları (insan vücudu) hakkında birçok bilgiye sahipken birçok profesyonel çalışan işinde uzman olmakla birlikte, iletişim, organizasyonel kültürün değişim süreçleri, duygusal zeka, geribildirim, çatışma yönetimi, motivasyon, koçluk, mentorluk gibi pek çok gelişim alanlarıyla ilgili teorik bilgiden ve deneyimden yoksundur. Oysa ki sağlıklı bir kurum kültürünün oluşturulabilmesi, yüksek performanslı takımlara evrilmek, kendiliğinden olabilecek bir şey değildir üzerinde ilmek ilmek çalışmak, dönüşümü hızlandırmak bilinçli bir çaba ile ayları hatta yıllarınızı alacak uzun bir süreçtir.

Her koçun her zaman net bir hedefi olmalıdır. Maalesef çevik koçlar genelde belirsiz veya üstü kapalı işler yapmak için aranırlar. Örneğin; “bize Scrum uygulamamız söylendi” ya da “takımım Sprint Hedefleri’ne ulaşamıyor” ya da “şu takıma bakarak neyin yanlış olduğunu söyleyebilir misin?” Bu nedenle işinizin bir parçası gözlem yapmak ya da hızlıca organizasyonu değerlendirmek ve tanı koymak ya da bazı hipotezler çizmek ve sponsorunuzla hedef üzerine anlaşmaktır. Organizasyonun ne istediği ya da neye ihtiyaç duyduğunu anlamadan başarılı sonuçlara ulaşmak zordur. Bunun anlamı kısa zamanda toplu, yapısal değerlendirmeler yapmak gerekliliğidir. Bu nedenle biz çalışmaya başlarken organizasyonel bir assessment yaparak başlamayı daha uygun buluruz. Yani çevik koçluk yaparken bilmeniz gereken konulardan birisi de assesmenttır.

İlginç bir şekilde bir çevik koçun, koçlukla ilgisi olmayan birçok şey yapması gerekir. Çevik koçluğun temel yetkinliklerinden biri ne zaman koçluk yapılacağını, ne zaman koçluk yapılmayacağını ve koçluk yerine ne yapılması gerektiğini anlamaktır. Bir sonraki yazımda size daha detaylı olarak farklı Çevik koçluk duruşlarından bahsedeceğim.

• Koçluk
• Mentorluk
• Eğitmenlik
• Danışmanlık
• Rol modellik

Çevik koçluk yaparken bu rollerin arasında dans etmeniz gerekecektir.